به مناسبت روز جهانی نابینایان

کتاب صوتی چیست؟

کتابهای صوتی  متن کتابي است که توسط يک يا چند گوينده خوانده مي‌شود و بصورت فايل صوتي درمي‌آيد. کتابهايي که با هدف نياز نابينايان ارايه شد اما با گذر زمان و پيشرفت تکنولوژي از يک سو و گرفتاري‌هاي زندگي بشري از سوي ديگر ترويج اين کتاب ها افزايش يافت.

پیشینه کتاب گویا در جهان به سال 1931 برمی‌گردد که در آن سال گنگره آمریکا، برنامه کتاب سخنگو را در دستور کار قرار داد. این پروژه که «کتاب برای نابینایان» نام داشت، در ابتدا در راستای کمک به نابینایان برای مطالعه صورت گرفت. بنیاد نابینایان اولین بار کتاب سخنگو را در سال 1932 تولید کرد و سال بعد برای اولین بار تولید انبوه کتاب سخنگو آغاز گشت.

ابتدا برخی از کتاب‌های آموزشی و درسی روی کاست پیاده شد و به دنبال آن کتاب‌های ادبی و داستان و حکایات ارائه شدند. با پدید آمدن سی‌دی، طرفداران آثار صوتی بیشتر شد. با توسعه اینترنت، تکنولوژی‌های ارتباطی، فرمت‌های جدید فشرده صوتی و دستگاه‌های پخش صوتی MP3 که به راحتی قابل حمل هستند، محبوبیت کتاب‌های سخنگو به شکل شگفت‌انگیزی رو به افزایش گذارد. این رشد با دسترسی به خدمات دانلود کتاب‌های گویا شدت یافت.
همگانی شدن دستگاه‌های پخش موسیقی مانند آی‌پودها نیز کتاب‌های سخنگو را برای عموم افراد قابل دسترس‌تر ساخت.امروزه صنعت نشر کتاب سخنگو در دنیا، صنعتی بزرگ با گردش مالی قابل توجه است که توجه شایسته به آن می‌تواند برای ارتقاء فرهنگ مطالعه کتاب و همچنین تلفیق دنیای نشر سنتی با امکانات و الزامات نشر روز و بهره مندی از آن در کشور ما نیز مفید باشد.

وجود سرگرمي هاي جديد، ميل به درآمد بيشتر به دنبال ترويج مصرف گرايي و در نتيجه کاهش اوقات فراغت و مسايلي مانند آن باعث شد تا سرانه خواندن کتاب کاهش يابد. اما سرعت رشد تکنولوژي و ايجاد سرگرمي نو را نمي‌توان منفي ديد چراکه به کمک همين تکنولوژي، کتاب‌هاي شنيداري که به کتاب‌هاي گويا( AudioBook) نيز شناخته شده‌اند جاي خود را پيدا کرده است و براي کساني که حمل کتاب، نداشتن وقت، را بهانه مي کنند جاي حرفي براي نخواندن نگذاشته است.اين كتاب‌ها از طريق mp3 player و ضبط خودرو يا نصب بر روي گوشي‌هاي همراه قابل استفاده است و شهروندان مي‌توانند به راحتي در زمان‌هاي مرده و غير مفيد مانند قرارگرفتن در ترافيك، در اتوبوس و مترو و غيره از آن استفاده كنند. همچنين نابينايان و كم‌سوادان كه از ديگر مخاطبان اين كتاب‌ها به شمار مي‌روند مي‌توانند به زبان ساده و قابل فهم و درك از آنها بهره‌مند شوند.

با در نظر گرفتن این واقعیت که میزان مطالعه‌‌ افراد در کودکی رابطه‌‌ مستقیمی با رشد ذهنی آنان دارد، ضروری است که نابینایان برای افزایش بهره‌ی هوشی و قابلیت‌های یادگیری خود، از سنین کودکی با کتاب و کتاب‌خوانی آشنا شوند.

کتابخانه‌های دیجیتالی گویا ابزار بسیار کارآمدی هستند که می‌کوشند با فراهم ساختن فرصت‌های برابر برای رشد و آموزش کودکان نابینا و ایجاد زمینه‌ای برای بهبود مهارت‌های یادگیری و اجتماعی آنان، به شکل‌گیری آینده‌ای روشن‌تر و پرامیدتر برای آنان کمک کنند.

کتابخانه صوتي براي ارتقاء سرانه مطالعه و ترويج فرهنگ مطالعه می باشد علاقه‌مندان و شهرونداني كه به هر دليلی امكان خواندن كتاب‌هاي مورد علاقه‌ خود را ندارند می توانند از اين فضا براي كتابخواني استفاده كنند.